GROBNIKI

ŚLADY JOANNITÓW

Cudowne źródełko obok kaplicy świętej Barbary w Grobnikach było do końca II wojny światowej jednym z większych i jednym z ważniejszych miejsc pielgrzymkowych Śląska.

Jak dotrzeć.  Wieś znajduje się około 3 kilometrów przed Głubczycami przy drodze krajowej nr 38. Z Opola do Grobnik  trzeba pokonać odległość około 70 kilometrów natomiast z Katowic nieco ponad 100 kilometrów. Jadą do Głubczyc z lewej stronie niemal przy drodze ujrzymy ładnie odnowioną kaplicę św. Barbary. Cudowne źródełko znajduje się zaraz za nią.

   Nazwa Grobniki. Grobniki należały od XIII wieku do zakonu Joannitów aż do momentu jego sekularyzacji w 1810 roku.  Wówczas to nastąpiła kasacja dóbr zakonnych. W nazwie miejscowości doszukuje się reminiscencji  pochodzenia joannitów z Ziemi Świętej, gdzie byli opiekunami ziemi Bożego Grobu.

   Komturia w Grobnikach. Powstała w latach 80 XII wieku. Była pierwszą i największą siedzibą joannitów n a terenie Śląska. Na tzw. zamkowym wzgórzu zakonnicy w miarę upływu czasu wybudowali  dwór warowny, kościół, browar, hospicjum i szkołę. Gotycki dwór warowny nazywany zamkiem rozbudowano w XVI w. Nieistniejącą dziś, trzecią kondygnację dworu zamieszkiwali niegdyś zakonnicy. Drugą zajmowała sala reprezentacyjna z czterema gotyckimi oknami w ścianie zachodniej, przebudowanymi w XVI wieku w stylu renesansowym. Kolejne przebudowy zatarły jednak gotycko-renesansowe cechy dworu. W czasie świetności komandorii z obiektem sąsiadowały także stajnie, młyn, browar, stodoły i stawy rybne. Generalnie nazywanie obecnie dawnego centrum komturii  zamkiem lub dworem jest pewnym nieporozumieniem lub zabiegiem promocyjnym. W rzeczywistości nawet przez ostatnie stulecia użytkowania go przez joannitów pełnił on funkcję domu zakonnego i takie też oblicze przyjmował. Dzisiaj przebudowany i otynkowany pełni funkcję wiejskiego domu kultury z domieszka izby regionalnej a kluczami do niego dysponuje sołtys Grobnik.

Kim byli (są) Joannici. Joannici nazywani od 1310 roku Kawalerami Rodyjskimi a od 1530 Kawalerami Maltańskimi to szpitalny zakon rycerski pierwotnie nazywany Zgromadzeniem (lub  Wspólnotą ) św. Jana. Zakon powstał przed zdobyciem Jerozolimy w 1099 roku. Ich celem było prowadzenie hospicjum i szpitala dla wiernych i pielgrzymów do Ziemi Świętej, z czasem doszła obrona wiary oraz niesienie pomocy ubogim oraz wzorem innych zakonów rycerskich obrona przed Muzułmanami. Zmiana nazwy wiązała się z zawiłymi dziejami zakonu przez stulecia. Od XII wieku zakon istniał w Polsce. Joannici z Grobnik, którzy przybyli tam w XIII wieku byli tak nazywani aż do sekularyzacji w 1810 roku. Obecnie zakon w Polsce funkcjonuje jako Zakon Maltański a Związek Polskich Kawalerów Maltańskich zrzesza 150 członków.

Kaplica św. Barbary. O ile „zamek” przeszedł w czasie liczne metamorfozy zmieniające jego wygląd to niedawno odrestaurowana kaplica św. Barbary zachowała swoje cechy stylowe od momentu swojego powstania. Ta wspaniała barokowa budowla powstała w 1701 roku a ufundował ją komtur grobnickich joannitów Zygmunt von Thun. Wspaniała  figura świętej Barbary wewnątrz kaplicy jest głubczyckiego rzeźbiarza Paula Ondruscha.

Cudowne źródełko.  Znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie kaplicy św. Barbary. Za kaplicą teren znacznie się obniża. Płynie tam niewielka rzeczka. Schodząc ujrzymy dosyć wstrząsający widok w zestawieniu z niedawno odremontowaną kaplicą. W podmokłym terenie ceglana szopka, która aż krzyczy o remont. Dno obudowy cudownego źródełka zalega woda. Ale również otoczenie obudowy zalega woda, która wyraźnie miesza się z tą z obudowy. Pobieranie wody w tym stanie jest niewskazane a nawet wykluczone. Patrząc jednak na odremontowaną kaplicę św. Barbary i opiekę nad „zamkiem” joannitów można być przekonanym, że mieszkańcy niedługo poradzą sobie z tym problemem.

   Trzeba wiedzieć, że grobniczanie tutaj głównie mają skarb, który sprawiał, że do końca II wojny światowej cudowne źródełko było jednym z ważniejszych i jednym z większych miejsc pielgrzymkowych Śląska. Woda z cudownego źródełka obdarzona była łaskami uzdrowień według przekazów już od XVII wieku. Dawni mieszkańcy nie tylko wierzyli w to ale przekazywali różne świadectwa a wśród nich odzyskanie wzroku przez ślepego mężczyznę. Szczególnie akcentowany był jednak dobroczynny i leczniczy wpływ na dolegliwości żołądkowe. Wieści o uzyskiwanych tu łaskach i uzdrowieniach ściągały przed wojną do Grobnik pielgrzymów z całego Śląska.

JC